Novas

O proceso de participación de Coruña Marítima continúa coa celebración, a partir da vindeira semana, de cinco talleres temáticos para recabar ideas sobre o futuro do Porto e da cidade. O primeiro celebrarase no Palacio de Exposiciones e Congresos de A Coruña (Palexco) o vindeiro martes 25 de marzo ás 17:00 da tarde, con entrada libre ata completar aforo. Versará sobre “Economía e Innovación”.

O seguinte taller será o mércores 26 de marzo, no centro Hi Coruña, ás 17 horas, e abordará a temática “Mobilidade e transporte”. Despois, os días 1, 2 e 3 de abril, tamén ás 17:00 horas, nestes casos no Palexco, terán lugar os últimos talleres, que tratarán sobre as seguintes áreas: “Equipamento e Usos” (1 de abril), “Actividade Portuaria” (2 de abril) e “Ecoloxía, Medio Ambiente, Auga e Enerxía” (3 de abril).

Ademais de contar coa participación de expertos e entidades especializadas nesas materias, os cinco talleres estarán abertos ao público en xeral. Non é necesario apuntarse previamente.

Desde a Comisión Coruña Marítima (integrada polo Concello da Coruña, Xunta de Galicia, Ministerio de Transportes y Movilidad Sostenible, Puertos del Estado, ADIF e a Autoridade Portuaria), invítase aos cidadáns a seguir participando  neste debate, agora coa posibilidade de acudir a estes cinco talleres temáticos específicos para recabar opinións sobre o que necesitan o porto e a cidade do futuro.

Ademais, segue aberto na web www.corunamaritima.com un “buzón” de suxestións, no que xa se recibiron mais de 40 propostas de todo tipo. Na súa práctica totalidade son achegas de carácter construtivo, nas que se solicita a incorporación de equipamentos sociais, culturais, recreativos ou deportivos, así como melloras na mobilidade, entre outras propostas.

Proceso participativo

Inicialmente, realizouse unha distribución a máis de 900 colectivos, entidades e institucións das Bases Estratéxicas que foron acordadas para a licitación do Máster Plan que definirá o futuro dos espazos do porto interior. Entre os destinatarios figuran asociacións sociais e culturais, colexios profesionais, empresas portuarias, Universidade, institucións públicas, colectivos empresariais, grupos ecoloxistas e fundacións, entre outras entidades. Acompañouse dunha carta da Comisión Coruña Marítima, na que se resumía a situación actual do proxecto e concedíase o prazo dun mes para a presentación de suxestións ou achegas que serán valoradas para a súa posible inclusión no documento definitivo de Bases Estratéxicas.

Con todo iso, prevese convocar a continuación o concurso internacional multidisciplinar para definir o Máster Plan que rexerá a transformación dos espazos portuarios e ferroviarios. Este Máster Plan deberá ser propositivo, flexible e innovador, e expoñer unha visión a medio e longo prazo, contemplando distintos escenarios de desenvolvemento.

O proceso de participación cidadá que se puxo en marcha dentro do proxecto Coruña Marítima comezou de forma moi positiva, xa que nas primeiras 48 horas recibíronse 20 propostas remitidas por entidades e cidadáns particulares.

O pasado xoves púxose en funcionamento a web www.corunamaritima.com, cun “buzón” de suxestións, e só nos dous primeiros días recibíronse as mencionadas 20 propostas. Dous delas refírense a cuestións vinculadas a administracións concretas, á marxe do ámbito da fachada portuaria, e foron remitidas a estas institucións. As restantes son na súa práctica totalidade achegas de carácter construtivo, nas que se solicita a incorporación de equipamentos sociais, culturais, recreativos ou deportivos, así como melloras na mobilidade, entre outras propostas.

Desde a Comisión Coruña Marítima, quérese transmitir unha mensaxe de agradecemento aos cidadáns pola súa participación, que ademais se lle está expresando por escrito a cada un deles. Con todas as suxestións realizarase un informe final, e serán ademais trasladadas ao equipo técnico que redactará o prego para convocar o concurso do Máster Plan que definirá o futuro dos espazos portuarios e ferroviarios do porto interior.

Por iso, anímase aos coruñeses a seguir realizando achegas mediante o “buzón” de suxestións, para solicitar opinións sobre o que necesitan o porto e a cidade do futuro, sen limitacións motivadas por criterios económicos ou urbanísticos.

Este proceso participativo, que incluíu o envío das Bases Estratéxicas do proxecto a máis de 800 colectivos e a súa publicación na páxina web, continuará durante as próximas semanas co Foro Coruña Marítima e cinco talleres temáticos previos, co mesmo obxectivo de favorecer a participación cidadá e solicitar achegas.

Con todo iso, prevese convocar a continuación o concurso internacional multidisciplinar para definir o Máster Plan que rexerá a transformación dos espazos portuarios e ferroviarios. Este Máster Plan deberá ser propositivo, flexible e innovador, e expoñer unha visión a medio e longo prazo, contemplando distintos escenarios de desenvolvemento.

O desenvolvemento do proxecto Coruña Marítima inicia unha nova fase coa distribución aos colectivos, entidades e institucións da cidade das Bases Estratéxicas que foron acordadas para a licitación do Máster Plan que definirá o futuro dos espazos do porto interior.

Esta mañá, as Bases foron remitidas a máis de 800 entidades. Entre os destinatarios figuran asociacións sociais e culturais, colexios profesionais, empresas portuarias, Universidade, institucións públicas, colectivos empresariais, grupos ecoloxistas ou fundacións, entre outras entidades. Acompáñase unha carta da Comisión Coruña Marítima, na que se resume a situación actual do proxecto e concédese o prazo dun mes para a presentación de suxestións ou achegas que serán valoradas para a súa posible inclusión no documento definitivo de Bases Estratéxicas.

Así mesmo, o documento inicial destas Bases estará dispoñible para todos os interesados a partir de mañá na web www.corunamaritima.com. Esta páxina recollerá as noticias sobre o proxecto e os documentos máis relevantes, e contará cun “buzón” de suxestións aberto a todos os cidadáns.

As Bases Estratéxicas foron aprobadas o pasado 24 de xaneiro na reunión da Comisión Coruña Marítima, na que están representadas as seis administracións que forman parte do proxecto, ademais dos tres grupos políticos municipais. As seis administracións son o Concello da Coruña, a Xunta de Galicia, o Ministerio de Transportes y Movilidad Sostenible, a entidade pública empresarial Administrador de Infraestructuras Ferroviarias (ADIF), o organismo público Puertos del Estado e a Autoridade Portuaria da Coruña.

De acordo co contido das Bases, a nova fachada marítima debe conlevar unha mellora da cidade e das actividades que permanezan no porto interior, que basicamente serán a pesca, cruceiros, náutica e mercadoría xeral, xa que os graneis e os tráficos máis pesados están en proceso de traslado a Punta Langosteira. Pola súa importancia histórica, social e económica, faise fincapé no sector pesqueiro, cuxas infraestruturas e capacidade operativa deberán saír reforzadas na reordenación dos espazos portuarios.

Destacan aspectos como a mellora da mobilidade e a construción de novos equipamentos urbanos, con especial relevancia aos valores ambientais, paisaxísticos e metropolitanos. Así, prevese aproveitar as vías existentes no porto que estean en desuso para implementar un servizo ferroviario de proximidade, ademais de habilitar un intercambiador de transporte. Tamén se propón incorporar un equipamento multiusos cuberto de gran capacidade e outro edificio icónico que caracterice a intervención.

Haberá ademais espazos para usos residenciais, terciarios e dotacionais, primando en todo momento a innovación e a sustentabilidade no deseño, e favorecendo o contacto co mar e a incorporación de novos usos á lámina de auga. Esixirase así mesmo a protección e posta en valor do patrimonio histórico, industrial e arqueolóxico, contribuíndo a preservar a identidade industrial e portuaria, potenciando os valores paisaxísticos.

Ademais do envío do documento aos colectivos cidadáns e a publicación da páxina web, durante as próximas semanas levaranse a cabo o Foro Coruña Marítima e cinco talleres temáticos previos, co mesmo obxectivo de favorecer a participación cidadá e solicitar achegas.

Con todo iso, prevese convocar no mes de abril o concurso internacional multidisciplinar para definir o Máster Plan que rexerá a transformación dos espazos portuarios e ferroviarios. Este Máster Plan deberá ser propositivo e innovador, e expoñer unha visión a medio e longo prazo, contemplando distintos escenarios de desenvolvemento.

Un proxecto para mellorar a cidade e o ámbito portuario, con predominio dos espazos públicos, as zonas verdes e o contacto coa auga, que resolva os déficits en equipamentos e mobilidade, con carácter coruñés, focalizado na sustentabilidade e con participación directa da cidadanía.

Estes son os eixes sobre os que xiran as Bases estratéxicas do proxecto Coruña Marítima, que foron aprobadas esta mañá na reunión da Comisión Coruña Marítima.

A reunión tivo lugar na sede da Autoridade Portuaria, presidida pola alcaldesa da Coruña, Inés Rey, e coa asistencia de representantes das seis administracións que participan no proxecto: o Concello da Coruña, a Xunta de Galicia, o Ministerio de Transportes e Mobilidade Sostible, a entidade pública empresarial Administrador de Infraestruturas Ferroviarias (ADIF), o organismo público Portos do Estado e a Autoridade Portuaria da Coruña, ademais dos/as representantes dos grupos políticos municipais: Partido Popular, PSdeG-PSOE e Bloque Nacionalista Galego.

As Bases Estratéxicas son o resultado de varios meses de intenso traballo dun equipo formado por persoal técnico das seis administracións, co apoio dunha oficina técnica externa. Analizáronse as necesidades portuarias, ferroviarias, ambientais e cidadás, con alcance metropolitano, e tivéronse en consideración as achegas da comisión municipal da fachada marítima, para chegar a un documento que é o punto de partida para a convocatoria dun concurso internacional multidisciplinar para o deseño do Máster Plan Coruña Marítima, sobre o que se desenvolverá nas próximas décadas a transformación dos espazos do porto interior da Coruña.

Documento flexible

O Máster Plan concíbese, en todo caso, como un documento aberto, flexible, o punto de partida dun proxecto que poderá ser adaptado ao longo dos próximos anos ás necesidades que se detecten para a mellora dos espazos nos que se intervirá.

As Bases Estratéxicas propoñen que a maior parte do ámbito sexa dedicada a usos cidadáns e públicos, cun proxecto ambicioso que achegue valor e calidade urbana, que reflicta a alma da Coruña e que sirva para compensar as carencias da cidade.

Así, proponse construír zonas verdes e equipamentos públicos que compensen os déficits que se identifiquen na cidade e especialmente nos barrios limítrofes, e, de forma destacada, incídese na mellora da mobilidade na Coruña e na súa conexión coa área metropolitana, reorganizando os accesos ao centro urbano cun modelo sostible que favoreza a mobilidade sostible, ciclista e peonil.

 

A auga, peza esencial

Incídese, así mesmo, en situar a auga como un elemento que articule o espazo e que se converta nunha peza esencial da paisaxe, favorecendo o acceso dos cidadáns e cidadás ao mar. Valoraranse as opcións de utilización da lámina de auga para acoller actividades culturais, deportivas e recreativas, explotando o seu potencial como elemento de comunicación e entretemento.

No ámbito portuario, recóllese que calquera transformación debe pasar por mellorar e reforzar as condicións do porto interior, construíndo un porto máis eficiente e sostible. Ademais de seguir fomentando a náutica, os cruceiros e as mercadorías que permanezan no porto interior, dedícaselle un amplo apartado ao sector pesqueiro.

 

A importancia da pesca

“Se existe unha actividade que está imbricada historicamente na sociedade coruñesa e que marcou a súa cultura e esencia é, sen dúbida, a pesca: a pesca e “O Muro”, como se coñece a súa lonxa, son a alma da Coruña e do seu porto. O impacto cultural, social e de emprego desta actividade excede o moi importante impacto económico (un gran número de familias coruñesas teñen relación directa ou indirecta con este sector). O Máster Plan non só debe darlles resposta a todas as necesidades operativas da industria pesqueira, senón que debe facer un esforzo para que a cidade a siga tendo presente como un dos elementos máis importantes da súa identidade cultural”, segundo o documento.

A pesca é un sector esencial do porto da Coruña. De feito, o porto é líder a nivel nacional en volume de descargas de peixe fresco e marisco. Por iso, calquera reordenación que se propoña debe supor unha mellora dos equipamentos, as infraestruturas e a capacidade operativa de toda a cadea de valor da venda, transformación e distribución dos produtos pesqueiros, contando coas opinións e achegas dos profesionais do sector.

 

Conectividade ferroviaria

No que respecta ao aspecto ferroviario, indícase que, dado o traslado xa acordado da estación de mercadorías de San Diego, debe manterse a conectividade ferroviaria nas dársenas do porto interior que continúen con actividades portuarias, tendo en conta da importancia de favorecer a intermodalidade dos tráficos. Así mesmo, recóllese o uso da rede portuaria actual para o tráfico de pasaxeiros, e cítase a necesidade de habilitar unha nova estación de mercadorías na contorna da Coruña, para o que o Ministerio de Transportes xa iniciou o estudo informativo.

De forma transversal a toda a intervención, as Bases estratéxicas do Máster Plan dedican un extenso capítulo á innovación, a atracción de talento e a sustentabilidade, na súa visión máis ampla. Os espazos públicos, o urbanismo e as edificacións deberán contar con altos estándares de eficiencia enerxética, utilización de enerxías renovables, xestión de residuos, plantación de vexetación autóctona, redución de consumo de auga, redución de pegada de carbono, respecto á biodiversidade terrestre e mariña, e renaturalización dos espazos, entre outros moitos factores.

 

Vivendas sostibles e accesibles

A esixencia de innovación e sustentabilidade aplicarase especialmente aos usos residenciais, cunha disposición das parcelas e unha elección de tipoloxías edificatorias que conflúan na creación dun barrio sostible con espazos saudables que fomenten a relación social, a atención a grupos vulnerables ou a accesibilidade universal. A intensidade do uso residencial, a porcentaxe de vivendas públicas e as características concretas dos edificios serán definidos no futuro, máis aló das disposicións iniciais que trace o Máster Plan.

Esixirase tamén a protección e posta en valor do patrimonio histórico, industrial e arqueolóxico de todo o ámbito, propoñendo novos usos aos bens protexidos e a aqueles que, a pesar de non estaren catalogados, contribúan a preservar a identidade e o carácter industrial e portuario, potenciando os valores paisaxísticos do lugar. Faise referencia á antiga Lonxa do Gran Sol, os edificios de exportadores, silos de cemento, etcétera.

 

Participación cidadá

Tras a aprobación das Bases Estratéxicas pola Comisión Coruña Marítima, durante os meses de febreiro e marzo poñerase en marcha un proceso de participación cidadá, coa finalidade de que a sociedade coruñesa poida realizar suxestións e achegas ás Bases estratéxicas do Máster Plan. Desde a mesma firma do protocolo Coruña Marítima, o 22 de maio de 2024, considerouse que a transparencia e o acceso público á información son un elemento fundamental de todo o proceso, xa que a transformación dos espazos portuarios debe estar aberta ás expectativas, necesidades e percepcións das cidadás e dos cidadáns.

A participación cidadá articularase fundamentalmente mediante obradoiros e actividades que abordarán aspectos como os usos cidadáns e equipamentos; tráficos portuarios pesqueiros e comerciais; transporte e mobilidade; obxectivos ambientais; e xestión e gobernanza.

Estes obradoiros, que constituirán o Foro Coruña Marítima, contarán coa participación de especialistas locais e estarán abertos a asociacións, colexios profesionais, administracións, fundacións, partidos políticos, axentes sociais e colectivos cidadáns, ademais das empresas e os/as traballadores/as portuarios/as.

Así mesmo, nos próximos días habilitarase unha páxina web propia de Coruña Marítima, na que estarán dispoñibles os documentos do proxecto e que terá unha caixa de correos de suxestións aberta a toda a cidadanía.

 

Concurso internacional

Tras realizar este Foro Coruña Marítima, prevese convocar en abril o concurso internacional para a adxudicación do Máster Plan. Ao concurso poderanse presentar todos os equipos e empresas que o desexen, tendo en conta que, polo alcance da intervención, deberán ter un carácter multidisciplinar, ao requirir a participación de profesionais da enxeñería, arquitectura, urbanismo, medio ambiente e outros campos afíns.

A Comisión Coruña Marítima seleccionará nun primeiro momento un máximo de cinco licitantes e, tras un proceso de análise e contraste de cada proposta, adxudicaralle a redacción do Máster Plan ao equipo mellor valorado. Prevese que este documento estea finalizado en 2027.

A partir de aí, desenvolveranse por fases as intervencións sobre o terreo, aínda que, dada a extensión global do ámbito e a execución do proxecto ao longo dun marco temporal moi amplo, as directrices do Máster Plan poderán ser modificadas e axustadas ás demandas que a sociedade expoña en cada momento e aos novos obxectivos que se necesiten alcanzar, tal como ocorre noutros proxectos desta envergadura que se puxeron en marcha nas grandes cidades portuarias de toda Europa.